Düşük Dünya yörüngesinde devasa internet altyapısı oluşturma mücadelesinde, Çin’ın bu yıl büyük bir atılım yapması bekleniyordu. Ancak mevcut durumda, SpaceX’in Starlink’i ile arasındaki mesafe yalnızca kapanmamış, aynı zamanda daha da açılmış görünüyor. SpaceX, yaklaşık olarak 8.000 uydu ile sektördeki hakimiyetini sürdürürken, Çin’in geliştirmeye çalıştığı Qianfan ve Guowang projeleri henüz yeterli aşamaları geçemedi.
Çin, Starlink’e rakip olma konusunda zorluklar yaşıyor
Starlink, yeniden kullanılabilir roket teknolojisi sayesinde uzaya çıkış maliyetlerini önemli ölçüde azaltarak fırlatma sıklığını üst seviyelere taşıdı. Falcon 9 roketi şimdiye dek yaklaşık 500 kez görev aldı.
Her bir fırlatmanın maliyetinin düşmesiyle SpaceX, bu avantajını uydu sayısını hızla artırmak için kullanıyor. Düşük yörüngede aktif halde olan yaklaşık 11.000 uydu, büyük oranda Starlink’e ait durumda.
Çin’in Starlink’e karşı geliştirdiği Qianfan ve Guowang projeleri, bu hızla başa çıkmakta zorlanıyor. Shanghai Spacesail Technologies Co., Qianfan projesi kapsamında 2025 yılı sonuna kadar 648 uyduyu yörüngeye yerleştirmeyi hedefliyordu. Ancak şu ana kadar yalnızca 90 uydu gönderebildiler ve bunlardan 13’ü belirlenen irtifaya ulaşamadı. Hedefler hala geçerliliğini korusa da, 2030 yılına kadar 15.000 uyduyu uzaya göndermek için ayda en az 30 fırlatma yapılması gerekiyor.
Guowang projesi ise daha kısıtlı bir durumda. Önümüzdeki 10 yıl içinde 13.000 uyduyu yörüngeye yerleştirmeyi planlarken, şu an yörüngede yalnızca 34 aktif uydu bulunuyor. Bu rakam, Çin’in toplam aktif uydu sayısının Starlink karşısında yüzde 1’in bile altında kaldığını gösteriyor.
Yeniden kullanılabilir roket teknolojisindeki gecikmeler, en büyük engeli oluşturuyor. Çin, hala çoğunlukla tek kullanımlık roketler ile fırlatma gerçekleştirmekte. Bu roketler, her görevde parçalanarak ya da atmosferde kaybolarak, lojistikte büyük sorunlar ve yüksek maliyetler yaratıyor.
Long March 10, 8R, Zhuque-3 ve Tianlong-3 gibi yeniden kullanılabilir roket modelleri geliştirilmeye çalışılsa da, hala operasyonel seviyeye ulaşabilmiş değiller.
Uydu üretimi de süreci yavaşlatan diğer bir faktör. Üretim, test ve fırlatma altyapısının bir bütün olarak uyum içinde çalışması gerekiyor. Bu senkronizasyon sağlanmadığı takdirde, Çin’in fazla sayıda uydu fırlatması mümkün görünse de uygulamada oldukça sınırlı kalmaktadır.
Tüm bu teknik ve yapısal zorluklara rağmen, Çin projelerinden vazgeçmiş değil. Shanghai Spacesail Technologies Co., Brezilya, Tayland, Malezya ve Kazakistan gibi ülkelerle internet hizmeti sağlamak için anlaşmalar imzaladı. Ancak, bu anlaşmalar kapsamında sunulacak hizmetlerin çoğu henüz faaliyete geçmedi.
Leave a comment